حفظ قرآن کریم چه اثراتی دارد؟

حفظ قرآن کریم چه اثراتی دارد؟

 

قرآن کریم، برترین و بالاترین هدیه ی حضرت احدیّت به بشر است و حفظ آن یکی از توفیقات بزرگ الهی به حساب  می آید که شامل حال هر کسی نمی‎شود. استعداد، آمادگی، لیاقت، توفیق، سعادت، عنایت و افاضت باعث می‎گردد خداوند متعال، این نعمت بزرگ را به فرد عطا فرماید و سعادتمندترین افراد کسانی هستند که پس از حفظ قرآن کریم، آن را از دست ندهند و درون خود را از گنج‎های بیکران قرآن کریم خالی ننمایند.

مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسیاری از توفیقات و برکات الهی است و کسی که انس به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم و معانی قرآنی داشته باشد ترک آن برایش بسیار مشکل می‎نماید. با قرآن کریم زندگی زیبا می‎شود و جان می‎گیرد و آرامش واقعی به منصه ی ظهور می‎رسد و بدون قرآن کریم آدمی چون جمادی است متحرک و مرده ای است افقی  که نه روح دارد و نه آرامش واقعی.[1]

برکات حفظ قرآن کریم:
حفظ قرآن کریم دارای آثار و برکات زیادی است که درباره ی برخی از آن ها نکاتی قابل بیان است:

1. حافظ قرآن کریم از پاداش معنوی و اُخروی بسیار زیادی بهره‎مند می‎گردد که عبارتند از:
الف. هم نشینی با فرشتگان: امام صادق ـ علیه السّلام ـ در این باره می‎فرماید: «حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغام‎بر و نیک رفتار هم نشین می‎گردد.[2]»

ب. در شمار بزرگان امت جای گرفتن: امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «اَشراف و بزرگان امّت من، قاریان و حافظان و شب زنده‎دارانند.[3]»

ج . ایمنی از عذاب الهی: امیرمؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ در این زمینه می‎فرماید: «قرآن را تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید، زیرا خداوند متعال دلی که قرآن در آن باشد عذاب نمی‎کند.[4]»
  
حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف بلند آن قرار می‎دهد و در نتیجه او را از آتش دوزخ مصون می‎دارد. پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «اگر قرآن در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید.[5]»

د. آبادی قلب: پیامبر گرامی اسلام می‎فرماید: «کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیه‎ای) از قرآن نباشد، مانند خانه ی ویران است.[6]»

چنان که خانه ی ویران نزد مردم ارزش ندارد، دل تهی از آیات الهی نیز نزد خداوند بی‎ارزش است و از این روی پیامبر فرموده است: دلی که از کلام وحی بی‎بهره باشد، مرده و چون خانه ی خراب و ویران است.

ه‍ . مشمول آمرزش الهی: رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خدای تعالی او را نمی‎آمرزد، ‌در شمار کسانی است که آیات الهی را به تمسخر گرفته‎اند.[7]»

و. پاداش مضاعف: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «هر کس در فراگیری قرآن بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ قرآن و پاداشی برای تحمل سختی آن»[8].

ز. پذیرفته شدن شفاعت؛ پیامبر عظیم الشأن اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «هر که (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از اعضای خانواده‎اش که آتش بر آن ها واجب شده، می‎پذیرد.[9]»

ح. بالاترین درجات بهشت: پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «درجات بهشت به تعداد آیه‎های قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وی می‎گویند بخوان و بالا برو که هر آیه‎ای را درجه‎ای است. پس برتر از درجه ی حافظ قرآن درجه‎ای نیست.[10]»

ط. دریافت پاداش انبیاء: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «ای سلمان،... همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاریان و حافظان قرآن. آنان همانند انبیا از دنیا می‎روند، همراه آنان از گورها برانگیخته می‎شوند، در کنار آنان از صراط می‎گذرند و پاداش همانند آنها (از خداوند) دریافت می‎کنند.[11]»

2.حفظ قرآن کریم برکات دنیوی نیز دارد که عبارتند از: 

الف:  هدایت انسان:
تلاوت و انس با قرآن کریم از سفارش‎های مکرّر معصومان ـ علیهم السّلام ـ است و حفظ قرآن کریم به انس با آیات الهی می‎انجامد؛ زیرا حافظ قرآن کریم باید برای تثبیت محفوظات قرآنی‎اش روزی چند بار به قرائت قرآن کریم بپردازد. ائمه ـ علیهم السّلام ـ حافظان قرآن کریم را به تکرار آیات الهی فراخوانده اند و فرمودند: «همان گونه که شتر بسته شده در یک نقطه ـ چنان چه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود ـ جایگاهش را ترک می‎کند، محفوظات حافظ قرآن کریم نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرند ـ از خاطر زدوده می‎شوند» بنابراین، حافظ ناگزیر است با قرآن کریم انس ‎گیرد و این هنگام زمینه ی هدایت،  سعادت و تعالی فراهم می‎آید. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «هیچ کس با قرآن هم نشین نمی‎شود مگر این که از کنار آن با افزایش یا کاهش بر می‎خیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.»[12]

ب: آرامش روحی:
یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام می‎گیرد. خداوند متعال می‎فرماید: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ

الْقُلُوبُ» «آگاه باش که دل‎ها با یاد خدا آرام می‎گیرد.» یکی از نام‎های قرآن، ذکر است. تلاوت و حفظ قرآن کریم نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می‎ماند.

ج: نجات از تنهایی:
کتاب بهترین هم نشین تنهایی است و قرآن کریم زیباترین، دقیق ترین، عمیق‎ترین و با نفوذترین کتاب شمرده می‎شود. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: اگر همه ی مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قرآن کریم با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.

ه‍ : فهم بهتر قرآن کریم:
مهم‎ترین اثر حفظ قرآن کریم درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلّط بر همه ی آیات، ارتباط آن‎ها را نیک در می‎یابد و در پرتو آن درکی بهتر و درست‎تر از قرآن کریم به دست می‎آورد.

و: تقویت حافظه:
یکی از امتیازات قرآن کریم آن است که تلاوت و به خاطر سپردنش سبب تقویت روح و حافظه ی حافظ می‎شود. در روایات آمده است که قرائت قرآن کریم به افزایش حافظه می‎انجامد.[13] از آن جا که حفظ این کتاب آسمانی به تکرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، می‎توان گفت حفظ قرآن کریم حافظه را فزونی می‎بخشد.[14]
این بخشی از اثرات حفظ قرآن کریم بود که به صورت اجمال بیان گردید و تو خود حدیث مفصّل بخوان از این مجمل.

---

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. شهریار پرهیزکار، چگونه قرآن را حفظ کنیم.
2. کاظم گرامی، روش حفظ قرآن کریم.
3. اسماعیل حمزه‎لو، روش علمی ـ عملی حفظ قرآن کریم.
4. محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن.
5. سید باقر قبانچی، دربارة حفظ قرآن کریم، ترجمه و نگارش ابراهیم احمدیان.

---

پی نوشت ها:
[1] . جویباری، محمود، آموزش حفظ قرآن، ص 11.
[2] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج 4، ص 405.
[3] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 92، ص 177.
[4] . همان، ص 19.
[5] . طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
[6] . هندی، علاء الدین علی بن حسام الدین، کنز العمال، ‌ج 1، ص 512، ح 2276.
[7] . نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 4، ص 269.
[8] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج 4، ص 409.
[9] . طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
[10] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 92، ص 22.
[11] . همان، ص 17.
[12] . نهج البلاغه، خ 175.
[13] . همان، ج 66، ص 290.
[14] . حسینی، سیّد مجتبی، سیمای حافظان نور، صص 47 تا 53 و 61 تا 65.