تکالیف شیعیان در دروان غیبت امام عصر(عج)تکلیف دوازدهم

تکالیف شیعیان در دروان غیبت امام عصر(عج)تکلیف دوازدهم

اقتدا به آن حضرت  واجداد طاهرینشان  صلوات الله علیهم و عمل  به سنّت آن بزرگوار عجل الله تعالی فرجه  الشریف

 

از سدیر از امام صادق صلوت الله علیه  وآله فرمودند:«

خوشا به حالی کسی که در حالی قائم از اهل بیت علیهم السلام مرا قبل از قیامش به او اقتدا و از او و امامان هدایت  قبل از او پیروی و از دشمنانشان به جانب خدا دوری و بیزاری کرده باشد. اینان رفیقان  من وگرامی ترین امتم نزد من‌اند.»¹

در این روایت– که چند نوبت در وظایف قبلی به آن استشهاد شد- به پیروی از همه امامان و به خصوص پیروی از امام زمان صلوات الله علیه اشاره شده‌ است.

 پیروی به این معنا است که انسان سعی کند در همه اعمال و رفتارش  پا جای پای اهل بیت صلوات الله علیهم بگذارد و خود را به اخلاق ایشان متخلّق نماید تا شیعه واقعی  اهل بیت عصمت و طهارت صلوات الله علیهم  باشد برای نمونه، سلمان و ابوذر و مقداد و عمار و محمد بن ابی بکر چنین بودندکه حضرت رضا صلوات الله علیه آنان را این طور توصیف فرمودند: کسانی که با هیچ کدام ازفرمانهای امیر المؤمنین صلوات الله علیه مخالفت نکردند.²

ولی اگر ما نمی‌توانیم کاملاً از ایشان پیروی کنیم، دست کم باید به اندازه توانمان خود را با آنان هماهنگ نماییم و از محبتشان دست برنداریم که در روایتی،چنین آمده است: مردی همسر خود را به خدمت حضرت فاطمه زهرا صلوات الله علیها فرستاد تا از ایشان سؤال کند: آیا من از شیعیان شما هستم،یا خیر ؟  

حضرت فاطمه صلوات الله علیها فرمودند:«به او بگو: اگر به آنچه ما خاندان به آن امر کرده‌ایم عمل می کنی واز آنجه از آن نهی کرده‌ایم پرهیز نمی‌نمایی؛ تو از شیعیان ما هستی؛در غیر این صورت از شیعیان ما نیستی .»

زن برگشت و کلام حضرت را به شوهرش خبر داد. آن مرد گفت: ای وای برمن !چه کسی است که از گناهان وخطاها (به طور کامل) جدا باشد؟ پس در این صورت، من مخلد در آتشم؛ چرا که  کسی که  از شیعیان این خانواده  نباشد تا ابد در آتش خواهد بود .

زن دو مرتبه به خدمت حضرت حضرت زهرا صلوات الله علیها و آنچه را شوهرش گفته بود به ایشان خبر داد. حضرت فرمودند:

«به او بگو: اینچنین نیست که تو می گویی؛ شیعیان ما از بهترین‌های اهل بهشت‌اند. تمام کسانی که ما را دوست دارند و با دوستان ما دوست و با دشمنان ما دشمن و با قلب و زبان تسلیم ما خاندان‌اند، درصورتی که با امر و نهی‌های ما مخالفت بنمایند ، از شیعیان مانیستند ؛ ولی با این حال در بهشت جای دارند. بعد از آن که به وسیله بلاها و گرفتاریها (دردنیا) یا به سبب انواع مصیبتهای روز قیامت گناهانشان پاک شد یا اینکه در طبقه‌ی بالای جهنم (معذّب به عذابهای آن) قرار می‌گیرند تا اینکه به خاطر دوستی ما (که همراه خود آوردند) آنان را نجات داده به نزد خودمان انتقالشان دهیم.»³

در روایت دیگری،رسول خدا صلی الله علیه وآله از این وظیفه چنین تعبیرفرموده‌اند: امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند:

«رسول الله صلی الله علیه وآله فرمودند:یا اباالحسن، سزاوار است بر خدا که گمراهان را داخل بهشت فرماید! پیامبر از این عبارت فقط قصدشان مؤمنینی بود که در زمان فتنه بر اقتدا به امامی که مکان او مخفی است و از دیدگان پنهان است استوار می‌مانند... و اینان فقط به مکان امامشان و به شناخت شخص او(به نحوی که بتوانند اورا ببینند) راه نمی‌یابند.»⁴

ای کاش، مانیز از این گمراهان باشیم!

مسئله پیروی از امام زمان صلوات الله علیه آنچنان  مهم وشایان توجه است که برای شیعیان زمانهای قبل از ولادت ایشان (که در محضر امامان قبل به سر می‌بردند) نیز با اهمیت بوده ؛تا آنجا که به منظور تعیین وظیفه، سؤال کردند :اگر امامان را ندیدیم برای پیروی چه باید بکنیم ؟⁵

از عیسی بن عبد الله [بن محمّد] بن عمر بن علی ّ بن ابی طالب از دایی‌اش  حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت شده است که گفت به آن حضرت عرض کردم : اگر روزگاری بود که خدا ایّام امامت شما را در آن به من نشان نداد (یعنی شما از دنیا رفته بودید )،به چه کسی اقتدا کنم ؟آن حضرت به حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیه اشاره فرمودند. عرض کردم: اگر ایشان  از دنیا  رفت،به چه کسی اقتدا کنم ؟فرمودند: «به پسرش»

گفتم اگر پسرش از دنیا رفت و برادری بزرگ و پسری کوچک داشت،به چه کسی اقتدا کنم ؟ فرمودند : «به پسرش، پس ازآن نیز به پسراو (وهمین طور ،به پسر بعداز پدر) تا همیشه»

عرضه داشتم : اگر او را نشناختم (یعنی به طوری که بتوانم او را ببینم و بشناسم (یعنی به طوری که بتوانم او را ببینم و بشناسم)و محلّّّش را ندانستم ،چه باید بکنم ؟ فرمودند: «میگویی خداوندا ، من ولایت باقیمانده‌ی  از حجتّّ‌هایت را،که فرزند امام قبلی است پذیرفته‌ام .همین مقدار برای تو کافی است .»

بنابر این،مسئله  پیروی از امام صلوات الله  علیه حتّی در صورت غیبت و ناشناس بودن ظاهری ایشان نیز مورد توجه و اهمیت است .

اقتدا و پیروی در روایت به معنی پذیرش ولایت و امامت ایشان است تا به دنبال آن ،بتوانیم از اعمال ایشان پیروی نماییم.

در روایت دیگری آمده است:

از ابوایّوب (یا ابولبید) مخزومی نقل شده است که گفت: امام باقر صلوات الله علیه روش خلیفه‌های پیامبر را بیان می‌کردند. زمانی که به آخرین آنان رسیدند، فرمودند:«دوازدهمین آنان کسی است که عیسی ابن مریم علیه السّلام پشت سر او نماز می‌‌خواند بر تو باد به پیروی از روش او و قرآن کریم !»

در این روایت ،به غیراز پیروی از سیره‌ی امام زمان صلوات الله علیه پیروی از قرآن نیز وظیفه شمرده شده است ؛چرا که قرآن و عترت هیچ‌گاه از همدیگر جدا نیستند و عمل عترت از قرآن گرفته شده و بیانگر مقاصد آیات آن است .

در روایتی دیگر، چنین آمده است که امیرمؤمنان صلوات الله  علیه خطبه‌ای طولانی در مسجدکوفه بیان فرمودند که این عبارات قسمتی از آن است :

«خداوندا، توحتماً حجّت‌ها ودلیل‌هایی در زمینت داری که یکی بعد از دیگری بر آفریدگانت دلیل و راهنمایند؛ آنان را به سوی دین تو هدایت می‌کنند و علمت را به ایشان می‌آموزند تا اینکه پیروان اولیای تو پراکنده نشوند .گروهی از این حجتّها آشکارند؛ ولی از آنان اطاعت نمی‌شود. گروهی هم پنهان، در حالت ترس و منتظر فرمان خدایند. اگر بدن‌هایشان در زمان صلح در دولت باطل از دید مردم پنهان است،ولی هرگز علم پراکنده آنها پنهان از مردم نیست و عادات و سنّت‌هایشان در قلوب اهل ایمان ثابت است و به آن عمل می کنند ....»⁶ 

 این بیان حضرت بر وظیفه عمل به سنّتها و عادات آن بزرگوار دلالت می‌کند. در دعای زمان غیبت نیز چنین می‌خوانیم :

«خداوندا ،...ما را بر متابعت و پیروی از او ثابت بدار...»

1.       بحارالانوار:51/72ح15

2.       جامع احادیث الشّیعه:14/517ح3395

3.       بحار الانوار56/155

4.       همان52/143ح61

5.       بحار الانوار52/148ح72

6.       معرفت امام عصر صلوات الله علیه: 303(به نقل از غیبت نعمانی :136،باب8،ح2)

منبع : تکالیف شیعیان در غیبت صاحب الزمان عجل‌الله تعالی فرجه الشریف از محمدرضا شیخ‌زاده