تکالیف شیعیان در دروان غیبت امام عصر(عج)-تکلیف ششم

تکالیف شیعیان در دروان غیبت امام عصر(عج)-تکلیف ششم

دوست داشتن کسانی که دوست می‌داشتید و دشمن دانستن کسانی که با آنان دشمن بودید
از محمدبن‌منصور صیقل، از پدرش منصور روایت شده که حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: «اگر روزی صبح را به شب آوردی و در آن امامی از آل‌محمد ندیدی،پس دوست بدار همان کسی را که دوست می‌داشتی و کینه داشته باش از همان کسی که قبلاً کینه داشتی و ولایت کسی را که قبلاً ولایتش را پذیرفته بودی داشته باش. صبح و شب. منتظر فرج باش.»¹
آنچه حضرات معصومین علیهم‌السلام در این وظیفه به ما دستور داده‌اند آن است که کسانی را که از قبل دوست می‌داشتیم، در ایام غیبت امام زمان علیه‌السلام نیز، دوست بداریم و محبت دیگری را در این زمان در کنار آن ضمیمه نکنیم؛ چرا که در زمان پنهان بودن امام عصر، دزدان بسیاری برای ربودن سرمایه‌ی ایمان مردم پیدا خواهند شد و به عناوین مختلف با عقاید آنان بازی می‌کنند. از آن جمله، اشخاصی هستند که در این زمان، ادعای مهدویت یا بابیّت خویش برای آن حضرت را طرح می‌کنند و موالیان سست باور نیز فریب آنان را خورده محبت و ولایتشان را در دل راه می‌دهند؛ غافل از آنکه با این کار، محبت و ولایت امامان معصوم را از دست خواهند داد.   
لذا پیشوایان دین، برای دستگیری شیعیان از دام‌افکنی این دزدان، به ما امر کرده‌اند که در زمان غیبت باید مواظب باشیم با همان دوستی که از قبل داشتیم باقی بمانیم و دوست جدیدی برای خود انتخاب نکنیم و هر که سابقاً بغض و کینه‌اش را به دل داشته‌ایم. در این زمان سخت نیز، طرف کینه باشد، و این نهایت احتیاط در حفظ دین است. این حالت را تا زمانی که منجی عالم حضرت مهدی علیه‌السلام آشکار نشده باید ادامه داد، چنان که در روایتی آمده است:
از عمربن‌عبدالعزیز از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است که فرمودند: «هر زمان که صبح و شبی بر تو گذشت و امامی که به او اقتدا کنی (و از او راهنمایی بخواهی) در آن نیابی، پس هر کس را که دوست می‌داشتی دوست بدار و از هر کس بغض در دل داشتی بر بغض او باقی باش تا زمانی که خدای عزیز  و بلندمرتبه آن امام را آشکار فرماید»²
نکته‌ی شایان توجه و نتیجه‌ی مهم آن است که ما در روایات بسیاری (که از آن جمله روایت نقل شده از امام صادق علیه‌السلام است) می‌خوانیم: «هَلِ‌الدّینُ اِلّا الحُبُّ و البُغْض؟»³
«آیا دین چیزی غیر از دوستی و دشمنی است؟»
نیز در روایت نقل شده از امام باقر علیه‌السلام آمده است:
«الایمانُ حُبُّ و بُغضُ»⁴
«ایمان دوستی و دشمنی است»
مقصود از این جمله دوست داشتن پیشوایان بر حق و بالطبع، دشمن داشتن دشمنان آنان است؛ چنان که زید‌شحّام می‌گوید: امام صادق علیه‌السلام به من فرمودند: 
«یا زیدُ، حُبُّنا ایمانٌ و بُغْضُنا کُفرٌ» ⁵
«زید، دوستی ما ایمان و کینه‌ی ما کفر است.»
از این جهت، در زمان دشوار غیبت و زمانی که راهنمای آشکاری از هدایتگران حقیقی در میان مردم نیست، عده‌ای سودجو سعی می‌کنند با استفاده از این فرصت، کینه‌ی شیعیان نسبت به دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام را به دوستی و محبت بدل کنند. این نیز راه خطرناکی است برای دزدی عقیده؛ چرا که امام باقر علیه‌السلام در روایتی فرمودند: 
«کسی که می‌خواهد بداند دوستدار ماست یا نه، باید دلش را امتحان کند؛ اگر در دوستی ما دوستی دشمنان ما را نیز همراه کرده است، نه او از  ماست و نه ما از اوییم. خدا و جبرئیل و میکائیل دشمن او خواهند بود و خدا دشمن کافران است.» ⁶
با چنین اوضاع هولناکی، اگر مدت غیبت نیز طولانی شود، زمینه برای انحرافات گوناگون فراهم می‌آیدو انسان به راحتی از مقام عالی بهشتی به پست‌ترین درکات جهنم تنزل پیدا می‌کند. این نیست مگر از راه اینکه بغض و کینه‌ی دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام به محبت بدل شود؛ أعاذنا الله من الشرور و الفتن!
وظیفه‌ی مزبور در روایت دیگری چنین بیان شده است:
«از ابوحمزه‌ی ثمالی نقل شده است که گفت: شنیدم حضرت امام محمدباقر علیه‌السلام فرمودند: «نزدیک‌ترین مردم به خدای بلندمرتبه و عزیز و  عالم‌ترین آنها به او و مهربانترین ایشان به مردم محمد و ائمه علیهم‌السلام هستند. پس هر کجا و هر مسئله‌ای که ایشان در آن وارد شدند، شما نیز وارد شوید و از هر کسی دوری کردند، شما نیز دوری کنید- مقصود از ائمه حسین و اولاد ایشان علیهم‌السلام است- که حقیقت در ایشان است و فقط اینان اوصیای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و پیشوایان هدایت‌اند. هر زمان که آنان را دیدید، تبعیتشان کنید و اگر روزی را آغاز کردید که هیچ کدامشان را ندیدید، از خدای بلندمرتبه و عزیز طلب کمک نمایید... دوست بدارید کسی را که قبلاً دوست می‌داشتید و از کسی کینه داشته باشید که از قبل کینه‌ی او را داشتید. چقدر سریع گشایش به سوی شما می‌آید!»⁷
نکته‌ای که در این روایت شایان توجه است این است که وقت تنگ است و امر فرج سریع خواهد آمد، پس باید مراقب بود که سهل‌انگاری در انجام وظایف زمان غیبت با خسران ابدی مساوی است.

---

1-بحارالانوار:52/132 ح37          2-بحارالانوار: 52/148 ح71              3-به نقل ا اصول کافی: کتاب‌الایمان و الکفر           4-تحف العقول: 295          5-بحارالانوار:27/92،ح50         6-بحارالانوار: 51، ح51        7-کمال‌الدین: 1/328،باب 32،ح8